TOKLUK HORMONU LEPTİN, ZAYIFLAMA VE HASTALIKLAR
Leptin hormunu
doygunluk hormonu olup zayıflama diyetleri ile gündeme gelmiştir.
Bu hormon doygunluk hissi verip gıd
a alımını azaltır. Enerji
tüketimini artırır. Yağ yakımını artırır ve zayıflamayı
kolaylaştırır. Bu etkisi ile popüler kültürün zayıflama diyet
ve taktiklerinde yerini almıştır. Bu hormon hipotamalus ve
hipofizer bez üzerinden beyin ve tüm vücudu etkileyen bir
moleküldür. Hipotalamustaki reseptörleri, iştah, üreme ve
büyümenin kontrolü ile ilişkili hipotalamik alan içindedir. Bu
sayede hipotalamohipofizer fonksiyonları etkiler. Büyüme, üreme,
vücut sıvı dengesi, ergenliğin başlaması, obezite, diabet, kalp
damar sağlığı, üriner sistem, otonom sinir sistemi, karaciğer
sağlığı, metabolizma üzerine etkileri vardır. Bağışıklık
sistemi üzerine etkileri vardır. Bu sebeple sadece zayıflama
stratejisi değil sağlıklı yaşam ve fonksiyonel tıp için
önemlidir. Genel bir iyilik hali ve koruyucu hekimlik için
önemlidir.
Leptin , bir metabolik hormondur. Daha önceleri yağ dokusundan salgılandığı ve sadece yağ dokusu ile ilişkili olduğu düşünülse de bir çok organlanda reseptörleri olduğu gösterilmiştir. Karaciğer, mide, meme dokusu, kemik iliği, barsak, ovaryum, testisler, iskelet kası, mide fundusu ve plasentadan da salındıdığı gösterilmiştir. Doygunluk hormonu olarak kabul edilmesinin nedeni besin alımını azaltmasıdır. Gıda alımı ile artan insülin salgısının leptinin düzeyini yükseltir, doyma mesajını beyne götürür ve gıda alımını azaltır.
Leptin salınımı diurnal varyasyon gösterir, yani uyku uyanıklık aktivitesine göre değişkenlik gösterir. Uyku sırasında maksimum düzeylerine ulaşır. Leptin düzeyi vücut yağ oranı ile doğru orantılıdır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazladır. Obezlerde seviyesi normalin üç katı kadar yüksek bulunmuştur. Ancak kan beyin bariyerindeki bozukluk, leptin mutasyonu veya leptin reseptör direnci ile obezlerde etkisini gösteremediği düşünülmektedir. Bunun sonucunda düzeyi çok olmasına rağen yağ yıkımı etkisini gösteremez.
Leptin Etkileri Nelerdir?
Leptin etkilerini beyin, spinal kord, akciğer, böbrek, karaciğer, kalp, pankreasın endokrin kısmında, adrenal bezler, uterus, ovaryum, testis, hematopoietik hücreler, iskelet kası vb üzerinde gösterir. Kan beyin bariyerini geçer.
Hipotalamustaki reseptörleri, iştah, üreme ve büyümenin kontrolü ile ilişkili hipotalamik alan içindedir. Bu sayede hipotalamohipofizer fonksiyonları etkiler.
Hipotalamustaki yiyecek alımını artıran nöropeptit Y yi azaltarak, iştahı azaltır. Bunun dışında hipotalamus aracılığıyla gıda alımını azaltan molekül sentezini artırıp, gıda alımını artıran molekül sentezini artırır. Grelin denen bir hormonsa bunun tam tersini yapar.
Tokluk hissi vererek, besin alımını azaltır.
Otonom sinir sistemi üzerinde etkilidir.
Kalp ve damar sisteminin çalışmasına katılır.
Üriner sistem üzerinde etki eder ve hemoastazis denilen vücut sıvı dengesi üzerine etki eder.
Enerji metabolizmasını düzenler.Enerji tüketimini artırır
Karaciğerde glikojen sentezini artırır, kan glukozunu kullanıp depolamaya sebep olur.
Büyüme ve üremede yağ metabolizması üzerinden leptininin de etkisi bulunmaktadır.
Pubertenin başlanma yaşını etkiler.
İnsülin direncinde önemli görevleri vardır. Kronik olarak yüksek seyreden insülin seviyesi, leptini yükseltir.
Leptin bağışıklık sistemi üzerinde etkilidir.
Yağ yıkımı arttırır. Yağ oksidasyonunu, enerji sarfını artırır, yani vücut yağını azaltır Vücuttaki yağ miktarını sabit tutmaya çalışır. Yağ depolarının azalışıyla birlikte leptin azalarak, iştahı ve beraberinde besin alımını artırır.
Peki Biz Neler Yapalım?
Leptin salgısı için ara atıştırmalıklar yapmayın, öğünler arası 5-6 saat ara verin.
Uzun süre tokluk hissi verecek gıdalar tüketin. Karbonhidrat içeren tatlı, içeçek, ekmek, hamur işi vb kaçının. Glisemik indeksi düşük gıdalar ile beslenin.
Yağ, protein, sebze ağırlıklı beslenin.
Leptin gece saatlerinde arttığı için uyku düzeninize dikkat edin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder